بخش منابع طبیعی مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان

2-1- معرفی بخش تحقیقات جنگل‌ها و مراتع

بخش تحقیقات جنگل‌ها و مراتع زیرمجموعه مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان در سال 1349 در شهر سنندج تأسیس شد. در حال حاضر اين بخش داراي چهار زیربخش‌ تحقيقاتي جنگل و صنوبر، مرتع، گیاه‌شناسی و گیاهان دارویي است. ازجمله ‌مهم‌ترین اهداف ما در این بخش می‌توان به انجام تحقيقات كاربردي به‌منظور حفاظت، حمایت و احیا جنگل‌ها و مراتع، ايجاد تعادل بین دام و مرتع، تدوین بهترين نظام بهره‌برداري از مراتع باتوجه‌به شرايط اجتماعي حاكم بر هر منطقه، برآورد موجودي چوب جنگل‌ها، تعيين رويش سالانه پوشش گیاهی، ارزیابی تغييرات تركيب پوشش گياهي درراستای افزايش تراکم گونه‌های باارزش مرتعي، تعيين ارزش اقتصادي بالقوه و بالفعل مراتع در شرايط مختلف بوم‌شناختی، معرفي گونه‌های مناسب براي اصلاح و احياي مراتع، اجراي برنامه‌های مديريت جنگل‌ها و مراتع، شناسایی و معرفی گونه‌های جدید گیاهی برای دنیا و رکوردهای جدید گیاهی برای ایران، كاهش و کنترل خسارت‌های ناشي از آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز، اهلي كردن گياهان دارويي اسانس‌دار و معطر ایران، جلوگيري از تخريب و انقراض پوشش گياهي، حفظ منابع گیاهی ژنتیکی، رفع موانع مربوط به تکثیر گونه‌های گياهي، افزايش توليد چوب گونه‌های مختلف صنوبر، ایجاد اشتغال و کاهش فشار بر روي جنگل‌های طبيعي اشاره کرد. 

 

رئيس بخش تحقيقات جنگل ها و مراتع:

 

دکتر مازیار حیدری

رئيس بخش تحقيقات جنگل ها و مراتع

معرفی علمی (CV)

 

2-2- ایستگاه‌های تحقیقاتی و امکانات بخش تحقیقات جنگل‌ها و مراتع

از مهم‌ترین امکانات و ایستگاه‌های تحقیقاتی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان که قسمت قابل‌توجهی از فعالیت‌های بخش تحقیقات جنگل‌ها و مراتع در آن‌ها انجام می‌شود می‌توان به ايستگاه‌هاي زاله و گاران، هرباریوم کردستان و اراضی ریخلان اشاره کرد. هریک از آن‌ها به‌تفکیک در ادامه معرفی می‌‌شوند (شکل 2).

 

  شکل 1- موقعیت ایستگاه های تحقیقاتی تحت مدیریت بخش تحقیقات جنگل ها و مراتع مرکز

 

ايستگاه تحقيقاتی زاله: اين ايستگاه با مساحت 8/6 هكتار و ارتفاع 1400 متري از سطح دريا در شهر سنندج قرار گرفته است (با موقعیت 35°, 17', 39" N و 47°, 00', 17" E). ايستگاه تحقيقاتي زاله، محيط بسيار مناسبی براي پژوهش‌های به‌نژادي و به‌زراعي گياهان دارویي، مرتعی، درختان جنگلي و درختان تندرشد و نيز تحقیقات درزمینه تكثير و تجدیدحيات گياهان است. در نیمه دوم سال 1399 با مشارکت سازمان جهاد کشاورزی استان کردستان، کلکسیون گیاهان دارویی با مساحت نیم هکتار در این ایستگاه احداث شد.

 

شکل 2- ایستگاه تحقیقاتی زاله در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان 

  

شکل 3- ایستگاه زاله، ساختمان اداری مرکز

 

شکل 4- ایستگاه زاله، کلکسیون‌ها و جنگل‌کارهای انجام شده (در قالب طرح‌های تحقیقاتی) 

 

شکل 5- ایستگاه زاله، کلکسیون‌ها و جنگل‌کارهای انجام شده (در قالب طرح‌های تحقیقاتی) 

 

شکل 6- ایستگاه زاله، کلکسیون‌ها و جنگل‌کارهای انجام شده (در قالب طرح‌های تحقیقاتی) 

 

هرباریوم کردستان: پروژه جمع‌آوری و شناسایی فلور استان کردستان و تشکیل هرباریوم به‌منظور شناسایی گونه‌های گیاهی استان از سال 1367 به‌طور متمرکز فعالیت‌های خود را آغاز کرد. هم‌اکنون، این هرباریوم یکی از کامل‌ترین و فعال‌ترین هرباریوم‌ها در ایران است  و در ایستگاه تحقیقاتی گریزه در شهر سنندج واقعه شده است (با موقعیت 35°, 16', 18" N و 47°, 01', 44" E). هرباریوم کردستان با کد HKS در مجموعه نمایه بین‌المللی هرباریوم‌های دنیا (Index Herbariorum) واقع در باغ گیاه‌شناسی نیویورک قرار دارد. در بیشتر از سه دهه اخیر با همت اعضای بخش زیرنظر استاد بازنشسته آقای مهندس معروفی بالغ‌بر 15000 نمونه‌ گیاهی ارزشمند از سراسر استان کردستان جمع‌آوری و شناسایی‌ شده‌اند. این نمونه‌ها متعلق به 115 خانواده، 660 جنس و 2350 گونه گیاهی هستند. در بين نمونه‌هاي شناسايي‌شده تاكنون 24 گونه جديد براي دنيا و 16 گونه رکورد براي ايران گزارش شده‌اند.

 

 

شکل 7- هرباریوم کردستان و مخزن نگهدار از گونه های گیاهی ثبت شده

 

 شکل 8- محل نگهداری نمونه‌های گیاهی در هرباریوم کردستان (HKS)

 

 پایگاه تحقیقاتی جنگل گاران: اين ايستگاه در شمال شرقي شهر مريوان در استان کردستان قرار گرفته و در سال 1350 تاسیس گردید. مساحت ايستگاه مذکور 128 هكتار است و توده‌های جنگلی آن در دامنه ارتفاعی 1383 تا 1649 متر از سطح دريا واقع شدند (با موقعیت 35°, 32', 00" N و 46°, 18', 04" E). متوسط بارش سالانه در این ايستگاه حدود 720 میلی‌متر است. اين ايستگاه، مكان مناسبي براي تحقيقات در زمينه‌هاي مختلف جنگل و نیز حفاظت تنوع ژنتيكي گياهي است. متأسفانه در سال‌های اخیر پایگاه گاران با مشکلاتی مانند عبور کانال آب، انتقال زباله شهر مریوان به پایگاه، عبور خطوط انتقال برق و تخریب توسط ساکنان محلی مواجه شده است.

 

شکل 9- پایگاه تحقیقات جنگل گاران مریوان (شمال غرب استان کردستان) 

 

شکل 10- پایگاه تحقیقاتی جنگل گاران مریوان 

 

شکل 11- جنگلهای طبیعی و دست کاشت (اجرای پروژه های تحقیقاتی) پایگاه تحقیقاتی جنگل گاران

 

اراضی ریخلان مریوان: این اراضی به‌دليل برخورداري از شرايط اقليمي مناسب، پتانسیل قابل‌توجهی برای تأسیس سایت تحقیقاتی محصولات باغي دیم، ایجاد کلکسیون گونه‌های باغی دیم بومی استان، توسعه گیاهان دارویی و ایجاد نهالستان درختان بومی استان را دارند (با موقعیت 35°, 27', 56" N و 46°, 10', 32" E).

 

شکل 12- سایت تحقیقاتی ریخلان مریوان 

 

شکل 13- توسعه کاشت درختان مثمر در سایت تحقیقاتی ریخلان مریوان

 

شکل 14- اراضی ریخلان در شهرستان مریوان، استان کردستان

 

آزمایشگاه بخش

آزمایشگاه بخش تحقیقات جنگل ها و مراتع مرکز، در سایت اداری و ایستگاه زاله ایجاده شده است و در آزمایش هایی مانند آسانس گیری گیاهان دارویی، اندازه گیری رطوبت خاک و نمونه های گیاهی، اندازه گیری درصد کربن نمونه‌ها و دیگر موارد فعالیت دارد.  

 

شکل 15- آزمایشگاه بخش تحقیقات جنگل ها و مراتع مرکز 

 

راههای ارتباطی با بخش تحقیقات جنگل ها و مراتع استان

+98-87-33623350-3 (209)

+98-918-3565852

m.haidari@areeo.ac.ir